Tak jak przyrodnik nie zna “duszy” istniejącej niezależnie od organizmu, tak też i nie zna zjawisk psychicznych niezależnych. Kto nie nabrał wprawy w problematyce epistemologicznej (teorii poznania), ten nie od razu pojmie, że barwy, dźwięki, zapachy, smaki i cechy dotykowe przedmiotów nie istnieją niezależnie od podmiotów, które ich doznają. Są to wszystko bowiem wrażenia zmysłowe lub spostrzeżenia, a więc zjawiska psychiczne. Byt przedmiotowy, czyli realny, posiadają tylko materialne przedmioty, z których wychodzą ku naszym zmysłom odpowiednie podniety fizykalne. W okresie dziejów, gdy nie było żadnych istot żywych na ziemi, nie było ani ciemno, ani jasno i nie było szumu wiatru ani ryku fal morskich. Były tylko fale tzw. świetlne lub akustyczne, stanowiące warunek powstania wymienionych zjawisk psychicznych. Samo zjawisko psychiczne mogło powstać dopiero z chwilą, gdy pojawiły się istoty żywe, obdarzone czuciem. Prawdy te są niezrozumiale w stadium realizmu naiwnego, który nie rozróżnia ostro podniet przedmiotowych od ich podmiotowej recepcji. Prawdy te z drugiej strony stały się punktem wyjścia absurdalnych teorii metafizycznych, które obejmuje się nazwą idealizmu. Teorie te wysnuwają z trafnych spostrzeżeń epistemologicznych błędne wnioski co do realnego istnienia świata zewnętrznego. Ponieważ zmysły nasze często nas mylą lub dostarczają nam wrażeń i spostrzeżeń, posiadających byt tylko podmiotowy, przeto teorie idealistyczne dochodzą do zwątpienia w realny byt świata, uznając za prawdę istniejący tylko świat przeżyć podmiotowych. Błędne te teorie zostały przez naukę przezwyciężone, mimo to jednak pokutują w wierzeniach i przesądach ludowych lub w poglądach niby naukowych. Od czasów Kanta spotkać się można z poglądem, iż zjawiska psychiczne wyróżniają się od zjawisk fizycznych jeszcze trzecią cechą znamienną. Mianowicie zjawiska fizyczne rozgrywają się w czasie i w przestrzeni. Zjawiska psychiczne miałyby przebiegać tylko w czasie, lecz rzekomo w przestrzeni. [patrz też: psycholog dziecięcy, psycholog poznań, psycholog warszawa ]
Tags: psycholog dziecięcy, psycholog poznań, psycholog warszawa